Veelgestelde vragen

Hier volgt een overzicht van veelgestelde vragen over Rechten van de Natuur. Heeft u een andere vraag en kunt u het antwoord dat u zoekt niet vinden? Neem contact op met ons ondersteuningsteam door ons een e-mail te sturen.

Wat bedoelen we met Rechten van de Natuur?

Onder het huidige rechtsysteem, vooral in het westen, wordt de natuur beschouwd als eigendom. Daarmee worden stukken land, bossen en andere ecosystemen overgelaten aan de wensen van de eigenaar. Dat is een manifestatie van het antropocentrisch denken: de mens als heerser over de aarde. Wanneer we het hebben over Rechten van de Natuur, betekent dit dat we erkennen dat de natuur niet slechts eigendom is dat bezeten kan worden. De natuur bestaat uit levende entiteiten die een recht hebben om te bestaan en te floreren. Wetten en regels die Rechten van de Natuur erkennen, veranderen de juridische status van natuur van louter object naar subject, eigen drager van rechten.

link

Waarom is huidige milieuwetgeving niet voldoende?

Er waren in 2019 al wel 38 keer zoveel milieuwetten als in 1972. Toch moest het Milieuprogramma van de Verenigde Naties bekennen dat het met al die wetten en regels niet lukt om klimaatverandering, vervuiling en verlies van biodiversiteit en leefgebieden tegen te gaan. Meer technische wet- en regelgeving gaan het tij niet keren. Wetten die Rechten van de Natuur erkennen beginnen vanuit een ander uitgangspunt: ecosystemen hebben het recht om te bestaan en te floreren. Rechten van de Natuur gaat uit van een holistisch wereld beeld, waarin de mens niet centraal staat, maar een onderdeel is van al het leven op aarde. Mensen, gemeenschappen en ecosystemen zouden in staat moeten zijn om die rechten te verdedigen en af te dwingen.

link

Welke rechten zou de Natuur moeten hebben?

Thomas Berry is één van de grondleggers van ‘Earth Jurisprudence’, de rechtsfilosofie van de aarde. Het idee dat de natuur intrinsieke rechten behoort te hebben, is terug te vinden in deze theorie. Berry betoogt dat alle leden van de aardse gemeenschap rechten hebben. Rivieren hebben rivierenrechten en mensen hebben mensenrechten. We ontwerpen dus rechten die passen bij de specifieke natuur waar we het over hebben. Rechten van de Natuur zijn niet hetzelfde als mensenrechten.

link

Betekent dit dat elke kraai en elke boom rechten krijgt?

Niet per se. Rechten van de Natuur gaat in het algemeen ofwel over specifieke ecosystemen (denk bijvoorbeeld aan Nieuw-Zeeland, waar rechtspersoonlijkheid aan een rivier, vulkaan en boswerd toegekend) of over ‘alle natuur’ (denk bijvoorbeeld aan de rechten van Pachamama in Ecuador).

link

Hoe verhouden Rechten van de Natuur zich tot mensenrechten?

Ze zijn complementair. Uiteindelijk is een gezonde aarde ook in het belang van de mens. In Orange County, Florida, werd in een lokale verordening erkent dat rivieren en alle waterlichamen in het gebied het recht hebben om te bestaan, te stromen, beschermd te worden tegen vervuiling en het recht op een gezond ecosysteem. In dezelfde wet werd erkend dat burgers het mensenrecht hebben op schoon water.

link

Wie vertegenwoordigt de Rechten van de Natuur?

Dat verschilt per land. Sommige landen wijzen een voogd aan, in andere landen kunnen burgers en gemeenschappen namens de natuur spreken. In Nieuw-Zeeland zijn vertegenwoordigers van de Maori en de Crown (de overheid) aangewezen als voogden van de rechtspersoon de Whanganui-rivier. In Ecuador kunnen alle ‘personen, gemeenschappen, volkeren en naties’ opstaan voor de rechten van Pachamama (Moeder Aarde). Dat kan voor de rechter op lokaal, provinciaal of nationaal niveau.

link

Welke landen hebben de Rechten van de Natuur erkend?

De Secretary-General van de Verenigde Naties heeft ‘Earth Jurisprudence’ (rechtsfilosofie van de Aarde - Rechten van de Natuur) in 2019 uitgeroepen tot ‘snelst groeiende juridische beweging van de 21e eeuw’. Een recent onderzoek heeft alle wereldwijde initiatieven hier in kaart gebracht. Het Harmony with Nature programma van de Verenigde Naties rapporteert hier over alle wereldwijde ontwikkelingen. In het boek ‘Rechten voor de Natuur’ worden de verhalen achter de juridische emancipatie van kwetsbare ecosystemen in zeven landen – van de mystieke Whanganui-rivier in Nieuw-Zeeland tot het immense Amazone-regenwoud in Colombia - in toegankelijke taal verteld. Het boek is een pleidooi voor Nederland om aan de slag te gaan met de Rechten voor de Natuur en laat zien dat iedereen zich hiervoor kan inzetten.

link

Wat voor juridisch onderzoek is er gedaan naar Rechten van de Natuur in Nederland?

Een aantal voorbeelden: zie hier het onderzoek van de Waddenacademie naar de mogelijkheid van rechtspersoonlijkheid voor de Waddenzee en in het tijdschrift NatuurBeschermingsrecht 2023-2 staat de verkenning 'Rechten van Natuur: een kansrijke volgende stap in het natuurbeschermingsrecht? Verkennende analyse aan de hand van de Mar Menor casus met een schuin oog naar de Waddenzee'. Wij nodigen juristen uit om samenmet ons verder onderzoek te doen naar de mogelijke toepassing van Rechten van de Natuur in Nederland.

link

Wat voor rol is er voor natuurorganisaties?

Natuur- en milieuorganisaties behartigen de belangen van de natuur. Toch hebben ze vaak geen formele stem in de beslissingen over beleidsvorming, het toekennen van vergunningen, toezicht, etc. Om te kunnen ageren moeten ngo’s voldoen aan de vereisten van art. 3:305a BW of aan het bestuursrechtelijke vereiste als belanghebbende. De natuur wordt behandeld als rechtsobject en kan geen eigen stem laten horen. Rechten van de Natuur biedt een extra middel op bestaande wet- en regelgeving voor onder meer inspraak, toezicht en handhaving.

link

Heeft Nederland de Rechten van Natuur al erkend?

Nee, nog niet officieel. Er zijn wel meerdere moties aangenomen over dit onderwerp op lokaal niveau. Politici buigen zich momenteel over wetsvoorstellen. Zie de pagina 'Initiatieven' voor een overzicht van alle Rechten van de Natuur-initiatieven in Nederland.

link

Veelgestelde vragen

Hoe jij deze beweging kan helpen

Blijf op de hoogte

Eigen initiatief

Veelgestelde vragen

Wat bedoelen we met Rechten van de Natuur?

Waarom is huidige milieuwetgeving niet voldoende?

Welke rechten zou de Natuur moeten hebben?

Betekent dit dat elke kraai en elke boom rechten krijgt?

Hoe verhouden Rechten van de Natuur zich tot mensenrechten?

Wie vertegenwoordigt de Rechten van de Natuur?

Welke landen hebben de Rechten van de Natuur erkend?

Wat voor juridisch onderzoek is er gedaan naar Rechten van de Natuur in Nederland?

Wat voor rol is er voor natuurorganisaties?

Heeft Nederland de Rechten van Natuur al erkend?

Hoe jij deze beweging kan helpen

Blijf op de hoogte

Eigen initiatief

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Ondersteun de beweging