Hoe jij jouw spreekrecht kunt inzetten namens wie zelf niet gehoord kan worden.
Tot voor kort beschouwde de wet dieren als dingen. Een gebruiksvoorwerp, net zoals een pen of een bankstel. Pas in 2013 kregen ze officieel de status van ‘levende wezens’. Een stap vooruit, maar hun juridische positie blijft vaag. Hun rechten hangen nog altijd af van wat wij als samenleving rechtvaardig vinden.
En dat is goed nieuws. Want recht is geen star systeem, maar een levend geheel dat meebeweegt met onze opvattingen. Het geeft ons de mogelijkheid om ook andere levende wezens rechten toe te kennen. Zoals de bij, die onmisbaar is voor ons voedsel, onze ecosystemen en de schoonheid van het leven zelf.
Zoemende inspraak
Iedere burger heeft het recht om in te spreken bij de gemeenteraad. Meestal doen we dat namens onszelf. Maar wat als we onze stem uitlenen aan degenen die zelf niet gehoord kunnen worden?
Begin september gebeurde dit: Hermen van de Waal sprak in bij de gemeenteraad van Amsterdam, namens de bij. Een wereldprimeur!
Hij begon zijn verhaal met verwondering: “Zag u vanochtend ook dat prachtige ochtendlicht schitteren op de Amstel? Zo mooi. Onze stad… een voorrecht om hier te mogen leven. Het maakt mij trots. Ik zag het toen ik vanmorgen naar de Stopera vloog. Ik ben een bij.”
Daarmee zette hij de toon: de bij niet als klein, zoemend insect, maar als het kloppende hart van onze voedselvoorziening en natuur.
De boodschap van de bij
Bijna 90% van alle bestuiving op aarde is te danken aan insecten. In Nederland staat de helft van de 360 bijensoorten inmiddels op de rode lijst. De oorzaken zijn helder: te weinig voedsel en een overvloed aan bestrijdingsmiddelen.
Hermen liet de gemeenteraad niet om de feiten heen draaien: “Wist u dat Amsterdamse parken, dankzij de vlooienbehandeling van honden en katten, vol zitten met uiterst toxische pesticiden? Stoffen die sinds 2017 verboden zijn in de landbouw, maar nog steeds vrij verkrijgbaar zijn voor nietsvermoedende burgers. De doodsteek voor wilde bijen.”
De gevolgen zijn niet alleen ecologisch, maar ook economisch en menselijk. Drie van de vier happen die wij eten danken we aan bestuivers. De Nederlandse Bank en het Planbureau voor de Leefomgeving becijferden dat het verlies van bestuivers de economie honderden miljarden kan kosten. Hermen, namens de bij: “Dit is dus niet alleen een natuurprobleem, het is een mensenprobleem. Ons voortbestaan is uw bestaansrecht.”
Politiek en poëzie
Wat indruk maakte, was niet alleen de inhoud, maar ook de toon. Hermen sprak met poëzie en precisie. Hij eindigde met een dringende oproep: “Geef ons, de bijen, het recht om gifvrij en gezond te leven. Het is niet alleen een morele keuze, maar ook een verstandige investering in een veerkrachtige en gezonde toekomst – voor ons allemaal.”
Na afloop kwamen verschillende fractievoorzitters – van CDA tot SP – naar hem toe. Het gesprek dat volgde, maakte duidelijk dat harten wakker waren gekust, aldus Hermen. “Dit is nog maar het begin,” zei Hermen. “De volgende stop: de Provinciale Staten.”
Sluit je aan bij de zwerm
Ook jij kunt dat zaadje planten in jouw gemeente. Jij kunt namens de bij het woord voeren. Want als er één wezen is dat ons eraan herinnert hoe nauw ons lot verbonden is met de rest van de natuur, dan is het de bij.
Op www.bee-foundation.nl/rechtenvandebij vind je voorbeeldbrieven die je helpen om jouw spreekrecht te claimen. Bee Foundation ontwikkelt bovendien een toolkit en organiseert workshops, zodat je goed voorbereid kunt inspreken.
Samen vormen we een zwerm die niet te negeren valt.
.jpg)
.avif)
.avif)